Olimpiyatlarda Puanlama Nasıl İşliyor?
Olimpiyatlar
Olimpiyatlar her iki yılda bir düzenlenmekte ve 200'den fazla ülke yazın 300'den fazla, kışın ise 100'den fazla etkinlikte yarışmaktadır. Her etkinlik için, ilk üç takıma veya bireysel sporculara verilen bir altın, gümüş ve bronz madalya vardır. Her ülke mümkün olduğunca çok madalya kazanma fırsatına sahiptir.
Olimpiyat yarışmasının galibini belirlemek için resmi bir sıralama sistemi yoktur. Ancak her ülke, ülke performansını sıralamak ve raporlamak için kendi yöntemini kullanmakta serbesttir.
Olimpiyat tarihi boyunca her ülkenin en çok altın madalya kazanandan en az altın madalya kazanana doğru sıralandığı bir Olimpiyat madalya tablosu bulunmaktadır. Aynı miktarda altın madalyaya sahip iki ülke, gümüş madalyaları karşılaştırarak eşitliği bozacaktır. Eğer bu da aynıysa, eşitliği bozmak için bronz madalyalara bakılacaktır. Bundan sonra hala berabere kalırlarsa, berabere kalmaya devam edecekler ve alfabetik olarak sıralanacaklardır. Bu yöntem Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından resmi olarak tanınmamaktadır, ancak çoğu ülke ve medya kuruluşu sıralamalar için bu yöntemi kabul etmektedir.
İçindekiler
Tartışma
Farklı ülkelerin Olimpiyatlardaki performanslarının nasıl sıralanacağı konusunda hala pek çok tartışma var.
Ülkeleri sıralamak için standart olarak altın madalya sayısını kullanmanın sorunu, çoğunlukla kazanılan diğer madalyaları göz ardı etmesidir. Çoğu durumda bu bir sorun teşkil etmez çünkü en çok altın madalyaya sahip olan ülke aynı zamanda en çok toplam madalyaya da sahiptir.
Ancak, durumun böyle olmadığı birkaç Olimpiyat yılı olmuştur. Örneğin 2008 yılında Çin en çok altın madalya kazanan ülke olmuş, ancak ABD en çok toplam madalya kazanan ülke olmuştur. O zamanki IOC Başkanı hangisinin galip sayılacağı konusunda herhangi bir görüş belirtmemiş ve Çin'in gururla en çok altın madalya kazandığını, ABD'nin ise gururla en çok toplam madalya kazandığını iddia edebileceğini söylemiştir.
Diğer Sıralama Sistemleri
Altın madalya sisteminin algılanan bazı kusurları olduğundan, bazı ülkeler ve medya kuruluşları diğer sıralama sistemlerine bakmayı tercih etmektedir. ABD'de sıklıkla kullanılan bir sonraki en popüler yöntem ise toplam madalya sıralaması. Bu sistemin de bazı sorunları vardır çünkü altın, gümüş ve bronz madalyalara aynı ağırlığı vermektedir.
Bu sorunla mücadele etmek için, altının gümüş ve bronz madalyalardan daha değerli olduğu ağırlıklı puanlama modelleri vardır. Genellikle altın üç, gümüş iki ve bronz bir değerindedir. Bazı sistemler farklı ağırlıklar atamayı tercih eder. Yani altın, gümüş ve bronz için sırasıyla 4:2:1 veya 5:3:1 olabilir.
Bir sonraki önemli sıralama sistemi türü demografik değişkenleri dikkate alır. Bazı ülkeler daha küçük oldukları için daha az sporcu gönderirler ve bu da genellikle daha az madalya kazanmalarına neden olur. Bu farkın üstesinden gelmek için, bazı insanlar sıralamaları bir ülkenin madalya toplamını ülkenin nüfus büyüklüğüne veya GSYİH'sine bölerek belirler.
SSS
Hangi yıllarda en çok altın madalya kazanan ülke ile en çok toplam madalya kazanan ülke eşleşmemiştir?
1896 Atina Yaz Olimpiyatlarında ABD 11 madalya ile en çok altın madalya kazanan ülke olurken, Yunanistan 46 madalya ile toplamda en çok madalya kazanan ülke olmuştur. Bir başka örnek de 1912 Stockholm Yaz Olimpiyatları'nda yaşanmış, ABD 25 madalya ile en çok altın madalyaya sahip olurken İsveç 65 madalya ile en çok madalya kazanan ülke olmuştur. Bir başka kayda değer olay da 1964 Tokyo Olimpiyatları'nda ABD'nin 36 altın madalya kazanmasına karşın Sovyetler Birliği'nin toplamda daha fazla madalya kazanmasıdır. En son 2008'de Çin 51 altın madalya ile en çok madalya kazanan ülke olurken, ABD 110 madalya ile en çok madalya kazanan ülke olmuştur.
En çok Olimpiyat madalyasına sahip sporcu hangisidir?
Yüzücü Michael Phelps, 28 madalya ile Olimpiyatlarda en çok madalya kazanan sporcudur.. En yakın rakibi ise 18 Olimpiyat madalyasına sahip jimnastikçi Larisa Latynina. Phelps aynı zamanda en çok Olimpiyat Altın madalyasına (23) sahip olan sporcu olarak da başı çekerken, Latynina 9 madalya ile onun arkasında yer alıyor. Phelps 15 yaşından bu yana dört Olimpiyat oyununda yarışmış olan ABD'li bir Olimpiyat yüzücüsü. Latynina ise 1956 ve 1964 yılları arasında üç oyunda yarışmış eski bir Sovyetler Birliği jimnastikçisidir.
Olimpiyat kazananları her zaman madalya alır mı?
Modern Olimpiyatlar 1896 yılına kadar başlamadı. Bu yılda kazananlara zeytin çelengi ve gümüş madalya verildi. 1904 yılına kadar birinci, ikinci ve üçüncülere sırasıyla altın, gümüş ve bronz madalya verilmedi. O zamandan beri bu eğilim devam etmektedir. Kazananlara verilecek madalyaları ev sahibi ülke tasarlayacaktır. Ancak IOC'nin nihai tasarımı onaylaması gerekmektedir.
Kişi başına en çok madalya hangi ülkelerde düşüyor?
Ülkelerin toplam madalya sayılarını nüfus büyüklüklerine göre sıraladığınızda, sonuçlar büyük ölçüde farklıdır. Bu standartlara göre en başarılı ülkeler Finlandiya, İsveç, Macaristan, Danimarka ve Bahamalar'dır. Sadece altın madalyaları dikkate aldığınızda Norveç ilk beşe giriyor. Bu model büyük nüfuslu ülkelerin sıralamada yükselmesini son derece zorlaştırıyor. Örneğin, ABD'nin Finlandiya'nın kişi başına düşen madalya sıralamasına ulaşması için 15.000 madalyaya daha ihtiyacı vardır.
